Zowaar zomaar wat gedachten op een rij over de zin, noodzaak en opzet van een makerspace.
Er is in Rotterdam behoefte aan werkplekken waar kinderen/jongeren een begin kunnen maken met het opdoen van kennis en vaardigheden in techniek, programmeren, maken. Concrete aandacht voor techniek voor kinderen/jongeren heeft een zekere kritische massa nodig, om maatschappelijk zichtbaar te zijn en impact te genereren. Het Lab Rotterdam is een van de organisaties in Rotterdam die een makerspace heeft gerealiseerd.
De ervaring van HET LAB leert het volgende:
- kinderen/jongeren hebben behoefte aan vrijheid in leren en ondersteuning waar nodig,
- de benodigde begeleiding is intensief en maatgesneden,
- continuiteit van het aanbod is van essentieel belang,
- het huidig onderwijs doet een te groot deel van de kinderen tekort in hun verlangen naar/behoefte aan technische kennis en vaardigheden,
- de belangstelling van kinderen gaat uit naar moderne techniek, zoals programmeren van apps en games, 3D-ontwerp en -productie, bouwen en programmeren in oa. LEGO Mindstorms, Arduino en/of Raspberry Pi,
- de koppeling van theorie aan de bouw van een concreet/fysiek (eigen) eindproduct of project, is van bijzonder belang om de aandacht te kunnen richten en vast te kunnen houden,
- er is veel geconcentreerde inzet nodig om makerspaces zichtbaar en laagdrempelig toegankelijk te maken, voor een groter publiek.
De opzet van makerspaces geschiedt onder de volgende, impliciete en expliciete, noemers:
- sociaal,
- ondernemend,
- duurzaam.
In de makerspaces worden de kinderen/jongeren, behalve de technische kennis en vaardigheden, ook de soft skills van de 21ste eeuw bijgebracht….. (Opvatting: je kunt deze skills pas bijbrengen, als je ze zelf niet alleen predikt, maar er ook naar handelt, en de fysieke voorwaarden hebt geschapen, waaronder zij tot hun recht kunnen komen).
De kinderen/jongeren van Rotterdam ontmoeten elkaar op bijzondere bijeenkomsten, waar ze zich met hun eigen projecten aan elkaar voorstellen, zowel puur inhoudelijk als in een gezonde ambitieuze, competitieve sfeer.
Wij halen met onze activiteiten kinderen/jongeren uit hun meervoudige isolement:
als ‘nerd in de dop’; zij leren dat zij hun interesses bot mogen en kunnen vieren, zonder in het verdomhoekje te worden gezet,
- uit hun dagelijkse thuis- en schoolomgeving, door hen in contact te brengen met ‘gelijkgestemde’ andere kinderen, jongvolwassenen en ook ouderen,
- een rijke leeromgeving bieden, door in contact te komen en samen te werken met andere mensen dan waar ze normaal mee omgaan.
Leerling, Gezel, Meester (soms is de leerling de meester)
- Kind wordt niet als een exemplaar van een groep beschouwd (economisch achtergestelden, woonachtig in een kansarme buurt), maar als individu met technische talenten die moeten worden ontdekt, gestimuleerd, ondersteund.
- Continuiteit: koppelen van een of meer kinderen aan een vaste mentor, die hen in de loop van een aantal jaren wegwijs maakt in een voor het kind geschikt, door het kind gekozen onderwerp.
- Kinderen worden door opdoen van kennis en kunde van leerling, tot gezel en uiteindelijk meester. Zij worden geleidelijk een voorbeeld voor en ondersteuner van anderen,
- Kinderen oppakken daar waar de scholen de individuele begeleiding laten liggen. Verdieping op schoolse onderwerpen, via praktika, is mogelijk, ook in samenwerking met de scholen,
- Starten bij kinderen in groep 7 en 8 van het primair onderwijs, waar het gaat om onderwerpen als moderne techniek; jongere groepen kinderen als het gaat om natuurkundige, scheikundige en anderssoortige experimenten.
- Koppelen van kinderen niet alleen aan een vaste mentor ‘binnenshuis’, maar ook aan externen: specialisten, musea, tentoonstellingen, ‘echte, maatgesneden’ bedrijfsbezoeken.
- Adoptie van kinderen door het bedrijfsleven: zoals kinderen ook fan kunnen zijn van een bepaalde sportclub of artiest.
Mensen, ruimte en middelen
Een makerspace functioneert alleen maar als de mix van de juiste mensen, de juiste ruimte en de juiste middelen goed is. Flexibiliteit van de (lokale) organisatie en goed luisteren naar de wensen van de kinderen/jongeren en daarop kunnen inspelen zijn cruciaal.
Het heeft geen zin een makerspace te starten zonder betrokken specialisten, die vanuit hun eigenheid de juiste snaar bij de kinderen/jongeren weten te raken. Onze ervaring heeft ons geleerd hoe daarop te selecteren.
De juiste ruimte beslaat een oppervlakte van 100-200 m2, waar gelijktijdig maximaal 20 kinderen/jongeren incl. begeleiding aan de slag kunnen zijn. De ruimte is 7 dagen per week beschikbaar, en voldoet aan alle veiligheids- en andere eisen.
Apparatuur en materialen zijn aangepast aan de wensen / behoeften van de kinderen/jongeren, waarbij invulling en sturing door HET LAB voor de hand ligt.
Overkoepelend geregeld, ‘buurtgewijs’ geborgd
Het is van groot belang dat de lokale makerspaces voldoen aan het lokale ‘klimaat’, bemenst en gedragen door bewoners uit de buurt. Zij zijn hoofdverantwoordelijk voor het dagelijks reilen en zeilen van de makerspace. Vanuit de koepel worden zij op vele manieren ondersteund: met kennis over mensen en organisaties, (tijdelijke) apparatuur, financiele administratie, pool van specialisten die kunnen worden ‘ingevlogen’, etc.. De aandacht en de begeleiding van de actieve buurtbewoners kan dan volledig worden gericht op de deelnemende kinderen/jongeren.